علت تقه زدن ماشین چیست؟
- تقّه زدن یا تلنگر زدن موتور زمانی اتفاق می‌افتد که در هنگام تعویض زوایای گاز یا تغییر دور موتور، نیرو به طور ناهموار منتقل می‌شود.
- در گیربکس، این اختلال می‌تواند به صورت لرزش، صدای تق تق یا کاهش ناگهانی و نامنظم بودن شتاب بروز کند.
علل رایج تقه زدن و خرابی گیربکس
- مایع گیربکس کم یا کهنه (ATF یا MT)
- سطح پایین یا کارکرد نامناسب مایع باعث لغزش پلاگین‌ها و کاهش نرمی عوض‌کردن دنده‌ها می‌شود.
- نشتی مایع گیربکس هم می‌تواند باعث کاهش سطح مایع و خرابی اجزای داخلی شود.
- فیلتر یا مایع گران‌رنگ آلودگی هوا
- آلودگی مایع یا فیلتر کثیف باعث کاهش روان‌کاری و گرمایش بیش از حد می‌شود.
- سختی تعویض دنده یا کالیبراسیون ECU/TCU
- نرم‌افزار کنترل موتور/گیربکس (ECU/TCU) ممکن است به‌طور نامناسب فرمان تعویض بدهد.
- مشکلات حسگرها (سوخت، موقعیت دریچه، دور موتور و غیره) می‌توانند رفتار گیربکس را تحت تأثیر قرار دهند.
- سایش یا خرابی در کلیدها و سروو‌مکانیسم‌ها
- درگیری‌های داخلی، دیفرانسیل، کلاچ‌های داخلی، یا سرووهای فشار روغن می‌توانند باعث تقّه یا تاخیر در تعویض دنده شوند.
- گرمای بیش‌ازحد و روغن نامناسب
- گرمای زیاد به دلیل کارکرد طولانی یا بار سنگین باعث کاهش کارایی روغن و آسیب لایه‌های داخلی می‌شود.
- مشکلات سنسورها یا فیدبک‌ها
- سنسور TPS، MAP/MAF، یا سنسور موقعیت دنده می‌تواند نظم تعویض دنده را مختل کند.
- مشکلات سیستم تزریق یا احتراق
- بنزین نامناسب، فیلتر بنزین کثیف یا شمع‌های معیوب می‌تواند به تقه زدن منجر شود که از سمت موتور است نه حتماً گیربکس.
- لرزش از علل مکانیکی دیگر
- لاستیک‌های ناهموار، سیستم تعلیق یا لاستیک‌های نامتوازن می‌تواند لرزش را به سمت گیربکس منتقل کند.
چه کارهایی برای تشخیص انجام دهیم
- علائم دقیق را ثبت کنید: موقعیت دقیق دنده، دور موتور، سرعت، و شدت تقه.
- سطح روغن گیربکس را بررسی کنید: در خودروهای اتوماتیک، روغن باید در محدوده مشخص باشد و کف ظرف به حالت گرم و کارکردن در سطح مناسب نشان دهد.
- وضعیت فیلتر و مایع گیربکس: رنگ مایع (معمولاً باید روشن، شفاف)، بو، و اینکه آیا خیلی آبی/قرمز یا قهوه‌ای تیره است.
- کدهای خطا را بخوانید: با دیاگ انواع کدهای مربوط به ECU/TCU و سنسورها را پیدا کنید.
- بررسی تسمه‌ها و فشار روغن: اگر سیستم روغن‌کاری به درستی کار نکند، فشار روغن کم می‌شود.
- تست رانندگی ساده: بدون بار سنگین، با سرعت مناسب و در پدال گاز و ترمز، رفتار گیربکس را تست کنید.
راهکارهای عمومی برای پیشگیری
- تعویض به‌موقع روغن گیربکس با توصیه سازنده خودرو و استفاده از نوع روغن مناسب (ATF_MT، گرید مشخص).
- تعویض فیلتر گیربکس در بازه‌های تعیین‌شده.
- حداقل یکبار در سال سیستم تزریق و احتراق را بررسی کنید تا از صحت کارکرد آن اطمینان پیدا کنید.
- تحقیقات درباره مدل خاص خودرو: برخی خودروها نیاز به نرم‌افزار یا اکوی خاص برای بهبود رفتار گیربکس دارند.
- اگر خودرو در حالت سرد تقّه دارد یا در هنگام گرم‌شدن بهبود می‌یابد، ممکن است به پرفورمنس روغن یا کنترل ECU/TCU مرتبط باشد.
چه زمانی لازم است به تعمیرگاه مراجعه کنید؟
- وجود صدای ناخوشایند یا لرزش شدید هنگام تعویض دنده یا گاز دادن.
- روشن شدن چراغ check engine یا سایر چراغ‌های هشدار.
- کاهش شدید شتاب یا تاخیر غیرعادی در تعویض دنده.
- نشتی مایع گیربکس یا بوی سوختگی از کنار موتور/گیربکس.
